Göz numarasının büyümemesi için ne yapmalıyım

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nurullah Çağıl, keratokonus hastalığının ilk aşamalarında normal bir miyop ya da astigmat göz bozukluğunu taklit ettiğini ancak genellikle daha hızlı ilerlediğini ve gözlük numarası yükseltilse dahi görme netliğinde artış olmadığını söyledi.

Keratokonus vakalarında gözün en ön kısmında bulunan saydam ve kaliteli bir mercek görevi yapan kornea dokusunun normalden farklılık arz ettiğini, mercek tabakasının zamanla deforme olduğunu ve görüntüyü göz içine bozuk yansıttığını anlatan Çağıl, bunun da görme kalitesinin bozulmasına neden olduğunu ifade etti.

Keratokonusun özellikle öğrencilik çağlarında ortaya çıkan ve fark edilene kadar çocukların ders başarısını olumsuz etkileyen bir göz bozukluğu olduğunu bildiren Çağıl, ''Keratokonus, çocukluk çağlarında ne kadar erken yaşta başlarsa o kadar hızlı ilerler'' dedi.

YÜKSEK ASTİGMAT OLUŞTURUYOR

Başlangıç aşamasında ise göz muayenesinde miyop yada astigmat göz bozukluğu olarak görünen keratokonustan çoğu zaman göz doktorlarının dahi şüphelenmediğini anlatan Çağıl, "Keratokonus, bu aşamada ancak ileri bir tetkik olan kornea topografisi ölçümü ile fark edilebilir" değerlendirmesini yaptı.

Hastalık ilerledikçe yüksek göz numaralarının özellikle yüksek astigmat oluşturduğunu belirten Çağıl, ''Bu yüksek astigmat camlarla dahi yeterli görme sağlanamaz. Bu aşamada genellikle göz doktoru keratokonus hastalığından şüphelenir ve hastayı ileri tetkik için gönderir'' ifadesini kullandı.

EBEVEYNLERE UYARI

Anne babaların, gözlük numaraları hızlı değişen çocuklarda veya astigmat numarası hızla artan çocuklarda keratokonus ihtimalini akla getirmesi gerektiğini belirten Çağıl, şunları kaydetti:

''Gözlük kullanmasına rağmen akranları kadar iyi göremeyen çocuklarda da bu hastalığı akla getirmek gerekir. Bir de anne ya da babada veya akrabalarda keratokonus mevcutsa, bunu muhakkak muayenede göz doktoruna belirtip keratokonus ihtimali yönünden de incelemeyi düşünmek gerekir. Bu hastalığın nedeni tam bilinmemektedir. Hastaların sadece yüzde 10'unda aile veya akrabalarda da görülür. Genetik etkiler olmakla birlikte çok fazla göz kaşımak gibi bazı faktörler de bu hastalığı ortaya çıkarabilir. ''

ÇAPRAZ BAĞLAMA TEDAVİSİ

Çocukluk çağlarında görülen keratokonusun genellikle ilerlediğine işaret eden Nurullah Çağıl, bu ilerlemeyi ''Cross-Link'' veya ''Çapraz Bağlama'' tedavisi ile durdurmak gerektiğini bildirdi.

Bu tedavide kornea tabakasına B2 vitamini damlattıktan sonra ultraviyole ışını uygulandığını ifade eden Çağıl, bu tedavinin kornea tabakasının sağlamlaşmasını sağlayacağını ve ilerlemeyi durduracağını kaydetti.

Nurullah Çağıl, ''Hastanın yine gözlük kullanmaya devam etmesi gerekebilir. Göz uygunsa gözlük yerine kontakt lensler de denenebilir. Eğer keratokonus çok ilerlemişse o zaman bu tedaviler uygulanamayabilir. Bu durumda yarım kat veya tam kat kornea nakli gerekebilir'' şeklinde konuştu. Bazı kişilerde keratokonusun ilerlemediğine, özellikle daha geç yaşlarda başlayanlar bir miktar ilerleyip sonra durabileceğine işaret eden Çağıl, bu vakalarda çapraz bağlama tedavisine gerek olmadığını söyledi.

Devlet bünyesindeki en kapsamlı yer Atatürk Hastanesi Keratokonus Merkezinde keratokonusla ile ilgili tüm tedavilerin ücretsiz uygulandığını anlatan Çağıl, Türkiye'nin her yerinden bu hastalıkla ilgili başvuru olduğunu ve tedavilerin en kısa zamanda yapılabildiğini sözlerine ekledi.

Miyopi son yıllarda giderek artan bir hızla toplumumuzda ciddi bir sağlık sorunu olmaya başlamıştır.

Miyopi aslında genetik geçen bir görme kusuru olup ama çevresel faktörler (epigenetik) onun ilerlemesinde çok büyük rol oynamaktadır

Bunun en büyük nedenleri olarak çocuklarda uzun süre dijital ekranlara bakmak, gün boyu güneş ışınlarına az maruz kalmak gibi etkenleri sayabiliriz.

Miyopi bu hızla ilerlerken gözlük numarasının artışı bir yana, yüksek numaralı miyoplarda glokom veya retina dekolmanı gibi bir takım diğer göz hastalıklarının riski de artar. Bu sebeple miyopinin ilerlemesini engelleyebilmek çok önem arz etmektedir.

Bunun için iki seçenek mevcuttur:

Ortokeratoloji kontakt lensleri

Sulandırılmış atropin göz damlası

Ortokeratoloji kontakt lensleri özel sert kontakt lensler olup çocuk geceleri yatarken takar, sabah uyanınca çıkarır. Bu vesileyle korneanın şekli düzleştirilir ve hasta gün boyunca gözlüksüz net görmeye başlar.

Göz hekimlerinin eğitim süresi ve yetki alanları nedir?

Liseden sonra 6 yıl tıp fakültesi, sonrasında tıpta uzmanlık sınavıyla girilebilen ve 4-5 yıl süren uzmanlık eğitimi, en az 2 yıllık zorunlu hizmetlerin ardından diğer uzmanlık dallarında olduğu gibi toplam 22 yıllık eğitim ile en erken 30 yaşında "Göz Hastalıkları uzmanlık belgesi" alınabilmektedir. Gözü ve görmeyi ilgilendiren tüm alanlarda (tıbbi, cerrahi ve optik) tüm yaklaşımları sağlama yetkisine sahip tek meslek dalıdır.

Çocuklarda göz derecesinde değişme nasıl olur? Gözlüklerini düzenli kullanırlarsa numaraları düşer mi?

Genellikle büyüme (ergenlik) döneminde hipermetroplarda göz numaralarında (dioptrilerinde) azalma, miyoplarda ise artma gözlenir. GÖZLÜK TAKIP TAKMAMAK NUMARANIN ARTMASINI YA DA AZALMASINI ETKİLEMEZ. ANCAK NE KADAR ERKEN YAŞTA FARK EDİLİR VE DÜZENLİ TAKILIRSA GÖRME KUVVETİ VE GELİŞİMİ DE O KADAR İYİ OLUR. Yaklaşık yirmi yaşlarında numara genelde sabitlenir. Yine de yıllık veya en geç iki yılda bir yapılan muayene ile numarada ve varsa astigmatizma açılarındaki ufak değişiklikler belirlenmelidir.

İyi görmek gözlerin sağlıklı olduğunun garantisi midir?

Kesinlikle HAYIR... Örneğin: 40 yaş üzerinde % 2 sıklıkla rastlanan glokom (göz tansiyonu) hastaları geç dönemlere kadar merkezden çok iyi görebilirler, ancak fark ettiklerinde genellikle bir borunun içinden bakıyormuş gibi dar bir alan kalmıştır ve kaybedilen görme ve görme alanı hiçbir şekilde geriye gelmez. Sadece kalan görme ve görme alanını korumak için acilen tedavi başlatılır.
Benzer şekilde damarları ve retinayı etkileyen damar sertliği, yüksek kolesterol ve şeker hastalığı da (toplumda % 6) çok çok iyi görenlerde bile damar tıkanıklıkları ve göz kanamaları ile ani ve kalıcı körlüklere neden olabilir. Özellikle kırklı yaşlardan sonraki göz muayeneleriyle bu risk faktörleri ve riskli durumlar kolaylıkla yakalanabilmekte, uygun tedavilerle 95%’i önlenebilmektedir. Ayrıntılar için bilgilendirme bölümümüzdeki "Şeker Hastalığı ve Göz" başlıklı dosyamıza bakabilirsiniz.

Televizyona yakından bakmak veya uzun süre bilgisayar kullanmak gözü bozar mı?

Bulanık görmesi olanlar genellikle televizyona veya ekrana zaten yaklaşarak bakmak zorunda kalırlar. Bu bir neden değil, sonuçtur. Dolayısıyla kesinlikle bozmaz; hatta göz tembelliği olan bir çocuğun daha iyi gören gözünü bantlayarak gözlükleriyle tembel gözünü fazladan çalıştırmak için televizyonu, bilgisayarı ve cep telefonu oyunlarını özellikle önermekteyiz. Ancak uzun süreli ve dikkatli bakış, normal gözlerde bile doğal göz kırpma sayısını azalttığından kuruma, yanma, batma, kızarıklık, yorgunluk ve ara ara refleks sulanmalar oluşabilir. Bu konuyla ilgili ayrıntılar için uygun zamanınızda bilgilendirme bölümümüzdeki ‘’Ekranlar ve Göz’’ başlıklı (30 dakikalık) söyleşimizi dinleyebilirsiniz.

Yanlış numara gözü bozar mı?

Gözü bozmaz, ancak takıldığında tam netlik sağlamayabilir, bulanıklık, sulanma, TV seyrederken ya da kitap okurken baş ağrısı, yorgunluk, sinirlilik, uykunun çabuk gelmesi gibi şikayetlere neden olabilir. Daha önce (veya eski muayenelerde) her iki gözün ayrı ayrı görmesi hemen hemen eşit iken sonradan iki göz arasında belirgin bir netlik farkı bu anlama gelebilir. Gözlükler yapıldıktan sonra bu tür bir şikayet varsa gözlük reçetesi ile birlikte gözlükler tekrar kontrol edilmelidir.

Göz bozukluğu doğru bir tanım mıdır?

Numaralı gözlük kullananlar için yaygın ancak yanlış bir şekilde ‘’gözü bozuk’’ tanımlaması yapılmaktadır. Oysa toplumun % 75’inde 0.25 de olsa az-çok bir numara vardır, hatta 45 yaşından sonra neredeyse tamamında uzak için olmasa da yakın için gözlük gerekebilir. Gözleri bir kamera olarak düşünelim, ışık ve görüntüler objektiften kırılarak film tabakasında nasıl odaklanıyorsa gözün de kornea ve doğal lensinden kırılarak geçen ışık ve görüntüler retina tabakasının tam üzerinde odaklanmalıdır. İnsan gözünün ortalama uzunluğu 24 mm dir. Bunun 0.1 mm uzun veya kısa olması dahi 0.25 numara (1 mm uzun veya kısa olması 2.5 numara) ile görüntülerin retina üzerine odaklanmasını gerektirir. Dolayısıyla bu mükemmel yapı için bozukluk çok kaba bir tanımlamadır, doğrusu kırılma kusurudur (refraksiyon kusuru). Dünyanın en iyi, en sağlam kamerasına dahi (otomatik odaklanma yoksa) netlik ayarı gerekebilmektedir. Ancak kamera içindeki objektifler, malzemeler veya film bozulmuşsa netlik bir türlü sağlanamaz, göze benzetecek olursak en öndeki korneadan (saydam tabaka), en gerideki retinaya (ağ tabaka) kadar çeşitli göz hastalıkları nedeniyle oluşabilir.

Göz numarası büyümesi nasıl durur?

Göz derecesini düşürmek için ne yapılmalı?

Göz numarası küçülür mü?

Miyopu azaltmak için ne yapmalı?