B rh pozitif a rh negatif kan uyumu

B rh pozitif a rh negatif kan uyumu

Gebelikte annenin kanı Rh(-) babanın kanı da Rh(+) olduğunda anne baba arasında Kan uyuşmazlığı vardır. Bebek eğer Rh(+) bir kan grubu varsa anne adayının savunma mekanizması bebeğin kan hücrelerini yabancı bir madde olarak algılar ve onları parçalamaya yönelik bir mekanizma geliştirir.

İlk gebelikte anne bu yeni kan hücrelerine karşı savunma geliştirene dek bebek doğmuş olacağından, bebek kendini bu ataktan kurtarır.

Ancak annenin vücudundaki savunma sistemi ikinci hamilelikte daha tecrübeli olacağından, etkili bir savunma ile bu bebeğe şans vermeyebilir. Gerekli tedbirler zamanında alınmadığı halde, sonraki gebeliklerde annenin bu savunma sistemi henüz doğmamış bebeğin kanındaki Rh(+) hücreleri ile karşılaştığında, bu sefer hazır olan savunma hücreleri yani antikorlarla şiddetli bir savunma başlatır ve böylece bebeğin yaşamı tehlikeye girebilir!!!

Kan uyuşmazlığı durumunda bebek ne gibi bir zarar görür?

Anne ve baba kan uyuşmazlığı olması durumunda annenin savunma sistemi bebeğin farklı kan grubunu kendisine yabancı madde olarak algılar ve bu maddeyi yok etmek için annenin vücudunda bazı savunma hücreleri yani antikorlar oluşmaya başlar.

Bu antikorlar göbek kordonu yolu ile bebeğe geçer. Buna bağlı olarak bebekte kalp yetmezliği ve sakatlık gibi ciddi sağlık sorunlar görülebilir.

Her geçen gün kansızlığı artan bebeğin vücudu su toplayabilr ödem oluşabilir.Sarılık, beyin hasarı ve hatta İlerleyen dönemde bebek anne karnında kalp yetmezliğinden kaybedilebilir.

Doğum öncesi ne gibi tedbirler alınmalıdır?

Anne adayı mutlaka doğum yapmadan önce kan grubunu bilmelidir.Eğer anne kan grubu hakkında kesin bilgiye sahip değilse, kan grubunun tespit edilmesi için test yapılmalıdır.

Kan uyuşmazlığına erken müdahale mümkündür!

Kan uyuşmazlığı olması halinde, ilk hamilelikte genellikle sorun yaşanmayabilir. Ancak ikinci ve daha sonraki gebeliklerde risk yükselir.

Herhangi bir nedenle anne ile anne karnındaki bebeğin kanlarının karışması durumunda, önceden koruyucu iğne yapılmamış ise kan uyuşmazlığı sorunlu bir hale gelebilir.

Kanların karıştığı fark edilirse acilen koruyucu iğne yapılmalıdır.

Kan uyuşmazlığına tıbbi müdahale

Eğer gebeliğin 28. haftasına kadar anne ile bebeğin kanlarında karışma meydana gelmediyse ki bu durum ‘indirek coombs’ dediğimiz kan testi ile tespit edilerek bu haftada koruyucu iğne yapılır.

Doğumdan sonra bebeğin kan grubu RH pozitif anneye ilk 72 saatte RHOGAM iğne yapılır. Koruyucu iğne, anneyi daha sonraki gebeliklerinde de korumaya devam eder.

Kürtaj veya düşük durumlarında da tedbir alınmalı

Anne adayının düşük yapması veya kürtaj yaptırması durumlarında dahi, kan uyuşmazlığı tespit edildiği takdirde ilk 72 saatte uyuşmazlık iğnesi yapılması ilerideki gebeliklerinde anneyi koruyacaktır.

RH negatifseniz aşağıdaki her durumlarda RHOGAM yaptırmalısınız:

  • Düşük - Abortus,
  • Dış (ektopik) gebelik,
  • Üzüm(molar) gebelik,
  • Amniyosentez,
  • Koryon villus örneklemesi,
  • Gebelikte kanama,
  • Gebelikte karın bölgesine darbe.

Kan Uyuşmazlığı İğnesi

Kan uyuşmazlığı anne ve babanın kan grubunun RH pozitif  ve RH negatif (RH antijenin olması ya da olmaması) değerleri üzerinden ilerleyen bir durumdur. Hamilelik sürecinde anne ile karnındaki bebek arasında bulunan RH uyumsuzluğu (annenin RH negatif, bebeğin ise RH pozitif olması) bebeğin sağlığı açısından önemli sorunlara neden olabilir. 

Peki RH nedir? RH, kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir antijendir. Kimi insanların kanında bu antijen  bulunur kimi insanların kanında ise bulunmaz. Kanında bu antjen bulunanlar için RH pozitif bulunmayanlar içinse RH negatif tanımlaması kullanılır. İnsanların yüzde 85’lere varan orandaki büyük bölümü RH pozitif yüzde 15’i ise RH negatiftir. 

Hepimiz RH değerimizi genlerimiz vasıtasıyla anne ya da babalarımızdan alırız. Kan uyuşmazlığı kavramı hamilelik sürecinde ortaya çıkabilen bir sorundur.  Bu süreçte anne RH negatif, anne karnındaki bebek RH pozitifse kan uyuşmazlığı var demektir. Bu durumda bebeğiniz Rh geçişini pozitif olan babasından almış demektir. Ancak kan uyuşmazlığının ortaya çıkarabileceği sağlık sorunlarını basit tedavi yöntemleriyle engellemek mümkündür.

Anne Baba Bebek Önlem
RH+ RH+ RH+ Yok
RH- RH- RH- Yok
RH+ RH- RH+ ya da RH- Yok
RH- RH+ RH+ ya da RH- Kan uyuşmazlığı iğnesi

Kan Uyuşmazlığı Genellikle İlk Bebeğe Zarar Vermez

Anne ile bebek arasında RH uyuşmazlığı varsa sıklıkla ilk bebek zarar görmez. Bunun nedeni, devam eden RH pozitif bebek olan gebelikte, bebekten anneye geçen kan miktarına karşı anne antikor üretmektedir. Bu yeni üretilen antikorlar immunglobulin M dediğimiz kısa süreli antikorlardır ve boyut olarak büyük olduğu için plasentadan geçemez dolayısıyla bebeğe zarar veremezler. Fakat bu antikorlar belli bir zaman sonra kaybolur ve kalıcı bağışıklık sağlayan immunglobulin G dediğimiz antikorlar oluşur ve bu antikorlar boyut olarak küçüktür ve plasentadan geçebilir. Bu antikorlar annenin kan dolaşımda yıllarca kalabilir. Dolayısıyla anne RH pozitif bir bebeğe gebe kalır kalmaz bu antikorlar plasentadan geçerek o bebeğin kan hücrelerine saldırır ve zarar verir. 

Şu durumlardan birini yaşadıysanız bebeğinizin kanı sizin kanınıza geçmiş olabilir ve sorun yaşanabilir:

  • Daha önce doğum yaptıysanız,
  • Amniyosentez testi yapıldıysa,
  • CVS testi yapıldıysa,
  • Hamilelik sırasında vajinal kanama geçirdiyseniz,
  • Gebelik sürecinde karnınızdan yaralandıysanız,
  • Daha önce düşük yaptıysanız,
  • Dış gebelik sorunu yaşadıysanız,
  • Kürtaj olduysanız.

Bu işlemler yapılmadan veya yapıldıktan hemen sonra kan uyuşmazlığı iğnesi yapıldıysa risk yoktur.

Kan Uyuşmazlığı Nasıl Olur?

RH negatif annenin ilk RH pozitif bebeğini doğurmasının ardından anne antikor üretir. Dolayısı ile ikinci bir RH pozitif bebeğe hamile olması durumunda bu antikorlar plasentayı geçerek bebeğe ulaşır. Antikorlar bebeğe geçtikten sonra bebeğin kanında yer alan ve oksijen taşıma görevini üstlenen kırmızı kan hücrelerini öldürmeye başlar. Bu saldırı sonucunda bebeğin kalp atışları anne karnında durabilir veya bebekte yaygın hasara yola açan 'hidrops' dediğimiz tablo görülebilir. 

Kan Uyuşmazlığı Testi

Annenin RH negatif babanın ise RH pozitif olması durumunda anneye 'indirekt coombs' testi yapılır. Bu testin sonucunun pozitif olması durumunda risk var demektir. Bu noktada pozitifliğin miktarı ile bebeğe olan etkinin miktarı doğru orantılı olduğu için sıkı bir takip gerekir.  Eğer bu test negatif ise anneye koruyucu amaçla gebeliğin 3. trimestrende ve doğumdan sonra kan uyuşmazlığı iğnesi yapılır.

Kan Uyuşmazlığı İğnesi

Kan uyuşmazlığı olduğu durumda kan uyuşmazlığı iğnesi yapılır. Daha önce de belirttiğimiz gibi ilk çocuk için önemli bir risk yoktur. Ancak daha sonraki doğumlarda risk yaşanmasın diye gebeliğin 28’inci haftasında anneye kan uyuşmazlığı iğnesi yapılır. Bebek doğduğunda bebeğin RH değeri kontrol edilir. Negatifse anneye ikinci bir kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmasına gerek kalmaz. Bebeğin kanı grubu RH pozitif çıkarsa doğumdan sonraki ilk 72 saat içerisinde anneye ikinci kan uyuşmazlığı iğnesi yapılır. 

Bu konuyla ilgili en önemli husus şudur: Eğer annenin kan grubu RH negatif  ve baba RH pozitif ise anne düşük, küretaj, gebelik sürecinde kanama veya yukarıda saydığımız girişimleri yaptıracaksa bu işlemlerden önce kan uyuşmazlığı iğnesi yaptırmalıdır. Ve daha da önemlisi, RH uygunsuzluğu olan her gebenin gebeliğin 28. haftasında kan uyuşmazlığı iğnesini yaptırmasıdır. 

*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.

Hangi kan grubundan olanlar evlenemez?

A; B ya da AB grubu çocuk doğar. A ve B gruplarının birleşmesinden A; B, AB ya da 0 grubu çocuk doğabilir. AB kan grubuna sahip birisi hangi kan grubuyla birleşirse birleşsin hiçbir zaman 0 kan grubu çocuğu olmaz. 0 kan grubu hangi kan grubuyla birleşirse birleşsin hiçbir zaman AB kan grubu olan bir çocuğu olmaz.

Hangi kan grupları arasında kan uyuşmazlığı olur?

Gebelik esnasında anne ve babanın kan grubu bakılarak, bebeğin ABO kan grubu hakkında tahminde bulunulabilir. Anne 0, baba A veya B grubu ise bebek babanın kan grubu ile doğarsa kan uyuşmazlığı gelişecektir.

Evlilikte kan grubu uyumu nasıl olmalı?

Yalnızca kadının Rh negatif, erkeğin ise Rh pozitif olduğu durumlarda uyuşmazlık oluşabilir. Kadın Rh negatif, erkek Rh pozitif ise uyuşmazlık oluşabilir. Kadın Rh pozitif, erkek Rh negatif ise uyuşmazlık yoktur. Kadın Rh negatif, erkek Rh i negatif ise uyuşmazlık yoktur.

Anne Rh pozitif baba Rh negatif olursa kan uyuşmazlığı olur mu?

Rh uygunsuzluğundan sadece Baba pozitif anne negatif iken söz edilebilir. Baba negatif anne pozitif ise uyuşmazlık önemli değildir. Bazen Rh(-) bir kadına hata ile Rh(+) kan verilebilir. Bu durumda ortada gebelik yokken bile kadının kanında anti-Rh antikorlar bulunabilir ve ilk bebek uygunsuzluktan etkilenebilir.