Kendi isteği ile işten ayrilan işçinin tazminat hakki

Sözleşmenin işveren tarafından feshi halinde, yapılan bu feshin haklı sebeple mi haksız sebeple mi yapıldığının işçinin alacakları ve hakları bakımından önemli olduğu bilinmektedir. O halde işçinin işten kendi isteğiyle ayrıldığı durumlarda işçinin sahip olacağı haklar neler olacaktır? Haklı bir sebebin var olup olmadığı önem teşkil edecek midir?

İŞTEN KENDİ İSTEĞİYLE AYRILAN İŞÇİ TAZMİNAT TALEP EDEBİLİR Mİ ?

Kural olarak işçinin tazminat alabilmesi için haklı bir sebebin varlığı gerekmektedir. Haklı bir sebep olmadan işçi tarafından yapılan fesihlerde tazminat hakkı bulunmamaktadır.

İŞTEN KENDİ İSTEĞİYLE AYRILAN İŞÇİ KIDEM TAZMİNATI TALEBİNDE BULUNABİLİR Mİ ?

İşçi işyerinde 1 yılı aşkın bir süredir çalışıyor olsa dahi haklı bir sebebin varlığına dayanmadan işten ayrılırsa, çalıştığı süre ne olursa olsun kıdem tazminatı talebinde bulunmaya hak kazanamaz. Öte yandan söz konusu haklı sebeplerin varlığı halinde işçi istifa etmiş olsa dahi kıdem tazminatı talep edebilecektir. Peki nedir bu haklı sebepler ?

İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI ALABİLMESİNİN KOŞULLARI NELERDİR ?

İşçi aynı işverene bağlı çalışma süresinin en az 1 yıl olması koşulunda ve aşağıda bahsettiğimiz durumların varlığı halinde işçi işyerinden kendi isteğiyle ayrılmış olsa dahi kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.

1) Sağlık Sebebiyle Fesih Hali

İş Kanunu’nda belirtildiği üzere iş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa işçi, iş akdini feshedebilir. Bu sebeple yapılan fesih işleminin ispatı tam teşekküllü devlet hastaneleri veya üniversite hastanelerinden alınan rapor ile yapılabilir.

2) İşveren Tarafından İyi Niyet, Ahlak Kurallarına Aykırılık ve İşçi Aleyhine Suç İşlenmesi Hali

İşveren tarafından işçiye yönelik tehdit, hakaret, taciz, mobbing gibi hareketlerin varlığı halinde veya işçiye ya da işçinin herhangi bir yakınına karşı suç işlenildiği takdirde, işçi sözleşmesini feshedebilecek ve kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

3) İşçinin Alacaklarının Ödenmemesi Hali

İşçi, herhangi bir alacağının ödenmemesi veya sürekli olarak geç ödenmesi halinde, iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır.

4) Askerlik Görevi Hali

İşçi zorunlu askerlik görevini yerine getirmek amacıyla iş sözleşmesini feshedebilir ve kıdem tazminatı alabilir.

5) İşçinin Emeklilik Hali

İşçi emekli olması durumunda da kıdem tazminatı talep edebilecektir.

6) Kadın İşçinin Evliliği Hali

Kadın işçi, evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde evlilik sebebiyle sözleşmesini feshettiği takdirde kıdem tazminatı talep etmeye hak kazanacaktır.

7) İş Koşullarında Esaslı Değişiklik Hali

Makul olmayan uzaklıktaki bir başka işyerine nakil, işin niteliğinde değişiklik, ücret değişikliği, işçinin iş yerindeki pozisyonunun değişimi vb. esaslı değişiklik hallerine örnek olarak verilebilir. Bu gibi durumlarda işçinin haklı sebeple fesih hakkı ve kıdem tazminatı isteyebilme hakkı doğar.

8) Sendika Yöneticisi Olma Hali

İşçinin sendika yöneticisi olduğu durumda sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı talep edebilme hakkı mevcuttur.

9) İzin Kullandırılmama Hali

İşçi, resmi tatiller, dini bayramlar ve izin günlerinde zorla çalıştırılıyorsa, yıllık izin hakkının kullandırılmasına müsaade edilmiyorsa vb. durumlarda sözleşmesini haklı sebeple feshedip kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.

 10) İşçinin Ölümü Hali

İşçinin hangi sebeple hayatını kaybettiğine bakılmaksızın, geriye kalan mirasçıları işverenden kıdem tazminatı talep edebilecektir.

Zamanaşımı

İşçi sözleşme fesih tarihinden itibaren 5 yıl içerisinde kıdem tazminatı talebinde bulunmalıdır. Aksi halde bu hakkı zamanaşımına uğrar ve birdaha talepte bulunamaz.

İŞTEN KENDİ İSTEĞİYLE AYRILAN İŞÇİ İHBAR TAZMİNATI TALEP EDEBİLİR Mİ ?

İşçi sözleşmesini haklı bir sebebin varlığı neticesinde feshetmiş ise kendisi ihbar tazminatı ödeme durumunda olmayacağı gibi işverene yönelik bir ihbar tazminatı talebinde de bulunamaz.

Ancak, işçi sözleşmesini haklı bir sebebe dayanmadan feshetmiş ise ve de Kanun’da öngörülen süreler dahilinde istifa edeceğine yönelik bir bildirimde bulunmamış ise işverene ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğüyle karşı karşıya kalacaktır.

İŞTEN KENDİ İSTEĞİYLE AYRILAN İŞÇİNİN DİĞER HAKLARI NELERDİR ?

 1) Yeni İş Arama İzni Hakkı

Bildirimli sözleşme feshinin varlığı halinde, işveren tarafından işçinin işi bırakacağı tarihe kadar günde 2 saatten az olmamak koşulu ile yeni iş aramak için izin hakkı verilmesi gerekmektedir. İşçi dilerse bu hakkını, izin saatlerini birleştirerek toplu olarak da kullanabilecektir.

2) İşsizlik Maaşı

Öncelikle belirtimek gerekir ki, işçi haklı bir sebebe dayanmadan sözleşmesini feshettiği takdirde işsizlik maaşı söz konusu olamayacaktır.

Ancak söz konusu haklı sebeplerden birine dayanarak sözleşme feshinde bulunulduğu zaman işsizlik maaşı bağlanabilmektedir.

Ek Olarak;İşçinin, eğer var ise; fazla çalışma, ulusal bayram, hafta tatili ve resmi tatillerdeki alacakları, kullanmadığı yıllık izin ücretleri ve ödenmeyen ücretleri haklı bir sebebin varlığı aranmaksızın işçi tarafından talep edilebilecektir.

Kaynakça

• KARADEMİR Artür, EKİNCİ Hakan, İşçilik Alacakları, Seçkin Yayınları
• www.ekonomist.com , Çalışma Hayatı ve Sosyal Güvenlik, 15 Eylül 2021

Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi hangi hallerde tazminat alabilir?

İşten kendi isteği ile ayrılan tazminat alabilir mi?

İşten Ayrilirken tazminat almak icin ne yapmali?

Bir işyerinden tazminat almak için kaç yıl çalışmak gerekir?