Bel Soğukluğu (Gonore) Nedir?
Bel soğukluğu, diğer bir ismiyle gonore, çoğunlukla cinsel yollarla bulaşan bir hastalıktır. Hastalık temel olarak neisseria gonorrhoeae (gonokok) adı verilen bir bakteriden kaynaklanmaktadır. Bu bakteri kişilere cinsel ilişki esnasında vajina ve sperm sıvılarından kaynaklı olarak bulaşabilmektedir. Hastalık asıl olarak üretra, boğaz, rektum ve rahim ağzı gibi bölgelerde etkisini gösterir. Neisseria gonorrhoeae bakterisi cinsel ilişkiye girildikten sonra sağlıklı kişinin vücuduna girer ve genellikle rektuma, rahim ağzına, genital bölgelere ya da boğaza yerleşir.
Genel kanının aksine hastalık hem erkeklerde hem de kadınlarda görülmektedir. Ancak kadınlarda kendisini daha az belli etmektedir hatta kimi zaman belirti bile vermemektedir. Bu bakteriyi vücudunda taşıyan bir kişi ile sağlıklı başka bir kişi cinsel ilişkiye girdiğinde sağlıklı kişinin vücudunda ilk 2 hafta içerisinde belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Bel soğukluğu belirtileri erkeklerde kadınlara kıyasla daha sancılı ve ağır bir şekilde ilerler.
Yaygın olarak kişide idrarını yaparken ve idrar sonrasında ağrı, yanma hissi, karın ağrısı ve kadınlarda ise vajinadan gelen akıntı şeklinde kendini gösterir. Hastalığa sahip olan erkeklerde penisin uç kısmında yeşil-sarı arası bir renkte akıntı meydana gelir. Bel soğukluğu cinsel ilişkiye ek olarak doğum esnasında bebeğe de bulaşabilir. Hastalık bu durumda en çok bebeğin görme organını etkiler. Bu durum kimi zaman görme yetisinin kaybedilmesi gibi sonuçlara sebep olabilir. Aynı zamanda bebeğin kafa derisinde yara izleri de görülebilir.
Bel Soğukluğu Belirtileri Nelerdir?
Bel soğukluğu belirtileri, kadınlarda ve erkeklerde farklı şekillerde görülebilir. Kimi hastalar ise bel soğukluğuna sahip oldukları halde ciddi bir belirti göstermezler ve hastalığı fark edemeyebilirler. Ancak belirtileri fark edilmediği durumlarda bile hastalık kişinin vücudunda ciddi sorunlara yol açabilir ve diğer kişilere de hastalığı bulaştırmasına sebep olabilir. Bu yüzden aktif cinsel hayatı olan kişilere yılda bir kere bel soğukluğu testi yaptırmaları önerilmektedir.
Gonore belirtileri genellikle bakteri vücuda girdikten 4-7 gün sonra ortaya çıkar. Belirtiler genellikle cinsel organlarda görülür. Hastalığın cinsel organlar dışında etkileyebileceği diğer bölgelerdeki belirtileri şunlardır:
- Rektum bölgesinde kaşıntı hissi.
- Rektumdan akıntı.
- Büyük tuvaletini yaparken olağan dışı ağrı.
- Tuvalet kağıdına veya iç çamaşıra bakarak fark edilebilen hafif kan lekeleri.
- Gözlerin birinde veya ikisinde ortaya çıkabilecek akıntı. Bu akıntı genellikle iltihaplı olmaktadır.
- Gözlerde ışığa karşı aşırı hassasiyet ve göz ağrısı.
- Boyun bölgesindeki lenf bezlerinin şişmesi.
- Boğaz ağrısı.
- Yutkunmaya çalışırken zorlanmak.
- Bağırsaklarda ve alt karın bölgesinde ağrı hissi.
- Gonore bakterisinin eklemlere yerleştiği durumlarda ise bu eklemler iltihaplanabilir. Buna septik artrit adı verilir. Bakterinin yerleştiği eklemler kırmızımsı bir görünüm alır, şişer ve kişi eklem bölgesinde sürekli ağrı hisseder. Hastalık eklemlerle birlikte kana da yayılabilir ve böylece oldukça riskli bir hal alır.
Kadınlarda Bel Soğukluğu Belirtileri Nelerdir?
Bel soğukluğunun aşağıda sıralanan belirtileri kadınlarda her zaman kendisini göstermez ve sinsi şekilde ilerleyebilir. Bu da kişinin hastalığı diğer kişilere bulaştırmasına veya kendi açısından büyük sağlık sorunları yaşamasına sebebiyet verebilir. Bu nedenle aşağıdaki belirtiler görülmese dahi kişi korunmasız şekilde cinsel ilişkiye girmemeli, girdiyse de şüpheli bir durumda bel soğukluğu testi yaptırmayı ihmal etmemelidir.
- Vajinada akıntı oluşumu. Bu akıntı erkeklerde olana benzer şekilde sarı-yeşil renkte ortaya çıkar ve kötü bir kokuya sahiptir.
- Kasık ağrısı.
- Vajinanın giriş kısmında apse oluşumu.
- İdrar yaparken ve idrar sonrasında oluşan ağrı ve yanma hissi.
- Karnın alt bölgesinde ve pelvik kısmında ağrı hissi.
- Genital bölgenin dış kısımlarının kaşınmaya başlaması.
- Cinsel ilişki esnasında ağrı hissi.
- Cinsel ilişki esnasında kanama.
- Adet dönemi olmadığı halde vajinada kanama görülmesi.
- Kişide pelvik inflamatuar hastalık (PID) görülebilir. Bunun sonucu olarak kişinin kasıklarında ve karın bölgesinde ağrı hissi başlar. Bu durumun uzun devam etmesi sonucunda kısırlık gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir.
Erkeklerde Bel Soğukluğu Belirtileri Nelerdir?
Erkeklerde gonore belirtileri kendini şu durumlarla gösterir:
- İdrar esnasında ortaya çıkan yanma ve ağrı hissi.
- Penisin uç kısmından gelen yeşil, sarı veya beyazımsı akıntı.
- Penisin uç kısmında kızarıklık oluşması.
- Nadiren de olsa testislerde ağrı ve şişlik.
- Sünnet yapılan deride şişlik oluşumu.
- Ağız içerisinde iltihap oluşumu.
- Penisin deri ve iç kısımlarında sürekli devam eden kaşıntı hissi.
- Kısırlık.
Bel Soğukluğu Neden Olur?
Bel soğukluğu cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Hastalık cinsel ilişkinin herhangi bir şeklinde bulaşabilir. Hastalığın ortaya çıkması için bakteriyi halihazırda vücudunda bulunduran bir kişiyle oral, anal ya da vajinal olarak cinsel bir birleşme yaşanması yeterlidir. Zira hastalık herhangi bir vajinal ya da sperm sıvısının sağlıklı kişinin vücuduna girdiği an yayılmaya başlamaktadır. Hastalığın kişiye bulaşabilmesi için illa boşalmanın gerçekleşmiş olması gerekmez, cinsel ilişki esnasında temas gerçekleştiği an bulaşabilme özelliğine sahiptir. Bel soğukluğu aynı zamanda seks oyuncakları aracılığıyla da kişiden kişiye bulaşabilmektedir. Sayılan faktörlere ek olarak yeni bir kişiyle cinsel ilişkiye girmek, çok eşli olmak, birden fazla kişiyle cinsel ilişkiye girmek veya cinsel ilişkiye girilen kişinin birden fazla kişiyle cinsel ilişkiye girmesi gibi durumlar bel soğukluğuna yakalanma riskini artıran faktörlerdir. Cinsel yollarla bulaşan herhangi başka bir hastalığı önceden geçirmiş olmak da bel soğukluğunu tetikleyebilen faktörler arasındadır. Ancak en önemli risk faktörü ise korunmasız şekilde cinsel ilişkiye girmektir.
Bel Soğukluğu Nasıl Bulaşır?
Bel soğukluğu cinsel ilişki esnasında anal, oral ya da vajinal yollardan kişiden kişiye bulaşabilir. Bunun yanında hastalığa sahip olan kadınlar eğer tedavi olmamışlarsa hastalığı doğum esnasında bebeklerine de bulaştırabilirler. Bel soğukluğu çoğunlukla aktif cinsel hayatı olan 25 yaş ve altındaki kadınlarda-erkeklerde görülür. Erkek erkeğe girilen cinsel ilişkilerde bel soğukluğuna yakalanma ihtimali daha fazladır.
Bel Soğukluğuna Karşı Korunma Yolları Nelerdir?
Diğer birçok cinsel yolla bulaşan hastalıkta olduğu gibi bel soğukluğundan da korunmanın en kolay yolu korunmalı bir şekilde cinsel ilişkiye girmektir. Bu hususta toplumdaki bireyler eğitilmeli ve cinsel olarak aktif yaşlarda olan kişilere korunmasız ilişkiye girmenin doğurabileceği sonuçlar anlatılmalıdır. Buna ek olarak kişinin cinsel olarak aktif bir hayata başlamadan önce HPV ile Hepatit B aşılarını yaptırması ve cinsel ilişki öncesi tarama yaptırması da oldukça etkili yöntemlerdir.
Çok eşli ve kısa zamanda farklı kişilerle ilişkiye girildiğinde hastalığın bulaşma ihtimali daha da arttığından, tek eşli olan kişilerin bel soğukluğuna yakalanma ihtimalleri de daha azdır. Aktif ve çok eşli bir cinsel hayat yaşayan kişilerin ise cinsel ilişkiye girecekleri kişileri iyi tanımaları ve olası hastalık bulaşma riski konusunda bilinçli olmaları gerekmektedir.
İlişki esnasında mutlaka kondom kullanılmalıdır. Bunun yanında sünnet olmanın da bel soğukluğu gibi cinsel hastalıklara yakalanma riskini düşürdüğü bilinmektedir. Aktif bir cinsel hayata sahip olan kişiler tüm riskleri elimine etmek için yılda en az 1 kere bel soğukluğu testi yaptırmalıdır.
Bel Soğukluğu Kaç Günde Geçer?
Bel soğukluğu yaşayan çoğu kişi tedaviye başladıktan 1 - 7 gün sonra iyileşmektedir. Ancak iyileşme süresi kişiye bulaşan bakterinin yapısına ve hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilir. Nitekim bazı durumlarda kişiye bulaşan bakteri dirençli bir yapıya sahip olabilir veya kişi yoğun bir şekilde enfekte olmuş olabilir. Böyle bir durumda kişi yaklaşık 1 ay boyunca tamamen iyileşemeyebilir. Kimi kişilerde ise bel soğukluğu kronik prostatit durumda ortaya çıkar. Bu durumda hastalığın vücuttan uzaklaştırılması epey zaman alır ve ortalama olarak 5 - 6 ay civarı tedavi gerekebilir. Ayrıca kronik prostatit durumdaki bel soğukluğunun tekrardan nüksetme riski de oldukça yüksektir.
Bel Soğukluğu Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Bel soğukluğu tanısını koymak için kişiye bir takım idrar testleri uygulanır. Doğru sonuç alındığından emin olmak için erkeklerde idrar kanalından, kadınlarda ise rahim ağzı bölgesinden parça örneği alınabilir. Kimi durumlarda doktorlar boğaz ve rektum bölgesinden de örnek almak isteyebilir. Alınan bu örnekler mikroskop yardımıyla incelenir ve kültürü yapılır. İşlemlerin sonucunda kişiye bel soğukluğu tanısı konulur. Kişinin boğazından ya da genital bölgelerinden örnek almak için genellikle pamuk başlıklı bir çubuk kullanılır.
Bel Soğukluğu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bel soğukluğu tedavisi için mutlaka bir doktordan yardım alınması gereklidir. Zira hastalığın semptomları zamanla ortadan kaybolabilse de bakteri vücuttan kendi kendine atılmaz. Tedavinin ihmal edildiği durumlarda hastalarda kısırlık gibi ciddi sonuçları olan durumlar gelişebilir. Bunun yanında bel soğukluğuna sahip olup tedavi olmayan kadınlarda pelvik bölgede şiddetli ağrı, dıştan gebelik ve halihazırda gebe olan kişilerde ise düşük ihtimali bulunmaktadır. Aynı zamanda hastalığın ilerleyişine bağlı olarak kişi erken doğum yapma ihtimaline de sahiptir.
Erkeklerde ise tedavi edilmeyen bel soğukluğu kısırlığa ek olarak prostata ve şiddetli testis ağrısına ve şişliğine sebep olabilir. Bunlar oldukça ciddi durumlardır ve bel soğukluğu şüphesi taşıyan kişilerin belirtileri ihmal etmeden uzman bir doktorla iletişime geçmeleri şarttır. Ek olarak hastalık herhangi bir belirti vermeden de yayılabilir. Bu yüzden aktif cinsel hayata sahip olan kişiler düzenli olarak test yaptırmalıdır. Bel soğukluğu tedavisine başlanabilmesi için önce hastalığın tanısının konulması gereklidir. Kişi bel soğukluğu şüphesiyle geldikten sonra kişiye gerekli testler yapılır ve bu testlerin sonuçları laboratuvar ortamında incelenir.
Test sonucunda kişiden alınan örneklerde neisseria gonorrhoeae bakterisi olduğu tespit edilirse kişiye tanı konulur ve buradan itibaren tedavi süreci başlar. Hastalığın tedavisi için bel soğukluğu ilacı olarak antibiyotikler kullanılmaktadır. Hastalığa sahip olan kişiler ilacı kullandıktan sonra semptomları tamamen iyileşse bile ilaçlarını doktorun önerdiği dozda kullanmaya devam etmelidirler. Kişiye reçete edilen antibiyotikler duruma göre hap ya da iğne şeklinde olabilmektedir. Bunun yanında, eğer kişi evliyse aynı zamanda eşine de tedavi uygulanması gereklidir.
Bel Soğukluğu Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Bel soğukluğunun tedavi edilmediği durumlarda kadınlarda dış gebelik, iltihabın başka yerlere yayılması, kısırlık, erken doğum ve düşük gibi ciddi sonuçlar görülebilir. Erkeklerde ise sperm kanalları iltihaplanabilir ve kişi kısır kalabilir. Aynı zamanda kişi idrar yaparken büyük ağrı ve yanma hisseder. Gonore, bu nedenle ihmal edilmemesi gereken bir hastalıktır.