Tapu iptal ve tescil davası konusu itibari ile taşınmazın ayni hakkına ilişkin bir davadır. TMK’da bulunan ilgili hükümler uyarınca taşınmazın mülkiyeti, tescil edilmesi ile beraber kazanılmaktadır. Yine ilgili kanun uyarınca; tarafları bağlayıcılığı bulunmayan, herhangi bir hukuki işleme dayanmayan veya geçersiz bir hukuki işlemden meydana gelen tescil geçerli değildir. Bu tescile, yolsuz tescil denmektedir. Tapu iptal ve tescil davasının amacı da bu yolsuz tescilin düzeltilmesinden ibarettir. Show
Tapu iptal ve tescil davasını özetleyecek olursak, kanunda belirtilen hususlardan doğmayan tapuya yapılmış kaydın, hukuka uygun bir hale getirilmesini amaçlamaktadır. Bu sebeple de Türk hukuk sisteminde önemli bir durumda bulunmakta, kanunlar en ince ayrıntılarına kadar bu davayı düzenlemektedir. Tapu iptal ve tescil davası sayesinde mülkiyet hakkı güvence altına alınmakta ve yolsuz tescilden kaynaklanan hak kayıplarının önüne geçilmektedir. Tapu İptal ve Tescil Davası Ne Zaman Açılır?Tapu iptal ve tescil davasının açılış amacı temelde, mülkiyetin ayni haklarından kaynaklanan yolsuz tescilin düzeltilmesidir. Ancak bazı özel durumlar mevcuttur. Bunlar;
Gibi durumlarda da tapu iptal ve tescil davasının açılması mümkündür. Yolsuz tescilin meydana gelmesi de yine çok farklı çeşitlerde olabilmektedir. Bunlara da değinecek olursak; Tapu kütüğünde yapılan işlemin haklı bir nedene dayanmaması, tapuda yapılan tescilin malik olamayan bir kişi adına yapılmış olması, taşınmaza ait tescilin değiştirilmesi ya da silinmesi, bu sebeplerden ya da başka sebepler sonucunda ayni hakkın zarara uğramış olması gibi. Tapu iptal ve tescil davası çok farklı şekilde açılabilmektedir. Bu sebepleri ele alacak olursak;
Tapu İptal ve Tescil Davası Kim Tarafından Açılır?Tapu iptal ve tescil davası açabilecek kişiler; hukuksuz bir şekilde kurulmuş tapu sicil kaydı dolayısı ile hak kaybı yaşayan tüm ilgililerdir. Tapu iptal ve tescil davasına konu olan taşınmaz, bir miras neticesinde ortaya çıkmış ise söz konusu davayı, tüm mirasçılar birlikte açmalıdırlar. Eğer ki mirasçılardan birisi davaya taraf olmamış ise mahkeme, davacılara tüm davacıların mevcut davada taraf olarak yer almasını sağlaması için belirli bir süre verir. Bu süre içerisinde ise mirasçıların hepsi davaya taraf olmalıdır. Tüm mirasçılar davaya taraf değilse bile hepsinin açılan davaya onay verdiği belgelenirse de tapu iptal ve tescil davası açılmış sayılacaktır. Aksi halde mahkemenin eksiklerin giderilmesi için verdiği süre içerisinde bu eksiklikler tamamlanmazsa dava açılmamış sayılır. Tapu İptal ve Tescil Davası Kime Karşı Açılır?Tapu iptal ve tescil davasının davalısı durumundaki kişi, yolsuz tescil ile taşınmazın mülkiyetini ve tapuda da adı yazılı olan kişidir. Tapu iptal ve tescil davasının , belirtilen bu kişi haricinde bir kişiye karşı açılması durumunda ise mahkeme, taraf yokluğu neden ile davayı reddedecektir. Tapu iptal ve tescil davasının bazı durumlarda birden çok davalısı bulunabilir. Buna göre, yolsuz tescil ile kaydedilen taşınmazın tapuda birden fazla maliki bulunuyor ve bu malikler, mevcut taşınmaz üzerinde elbirliği halinde mülkiyet hakkına sahiplerse açılacak tapu iptal ve tescil davası tümüne karşı açılmalıdır. Diğer bir özel durum ise tapuda adı yazılı olan kişinin ölmüş olmasıdır. Bu durumda ise açılacak tapu iptal ve tescil davasının davalıları, tapuda adı yazan ve hali hazırda ölü olan kişinin mirasçılarıdır. Tapu İptal ve Tescil Davasında Görev ve YetkiTapu iptal ve tescil davasında görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetki bakımından ise kanunda kesin yetki düzenlenmiştir. Buna göre tapu iptal ve tescil davası açısından yetkili mahkeme, davaya konu olan taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Kanunda kesin olarak düzenlenen bu husus uyarınca hâkimin, davalının yetki kuralına uygun davranıp davranmadığını re ‘sen araştırma yükümlülüğü vardır. Aynı zamanda tapu iptal ve tescil davasının taraflarının, sözleşme serbestisi ilkesi gereğince yetkili mahkemeyi belirleyebilme yetkileri de bulunmamaktadır. Bunun sebebi ise ilgili hükmün, kamu düzeninden kaynaklanmasıdır. Tapu İptal Ve Tescil Davası Yetki UyuşmazlığıTapu iptal ve tescil davası açısından, yukarıda da belirttiğimiz üzere kesin yetki kuralı vardır ve bu kural kamu düzeninden gelmektedir. Bu sebeple de esnetilmesi ya da istisnasının bulunması mümkün değildir. Bu kural uyarınca yetkili mahkeme, taşınmazın bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemesidir. Hâkim, yetki konusunu re ‘sen incelemek zorundadır ve eğer yetkisizlik konusunda tespitte bulunacak olursa HMK m.114/1-d ve madde 115 uyarınca tapu iptal ve tescil davasını usulden reddetmelidir. Mülkiyetin Üçüncü Kişiye Devri Halinde Tapu İptal ve Tescil DavasıTapu iptal ve tescil davasının taşınmazın üçüncü bir kişiye satılması durumunda açılıp açılmayacağı, üçüncü kişinin iyiniyetli olmasına bağlıdır. Buna göre;
Tapu İptali ve Tescili Davasında İhtiyati Tedbir KararıTapu iptal ve tescil davası konusu taşınmazın, ayni haklarına ilişkin olarak bir değişikliğin meydana gelmemesi sağlıklı bir dava süreci açısından önem taşımaktadır. Taşınmazın, tapu iptal ve tescil davası sırasında üçüncü kişilere satılarak aynında değişiklik meydana getirilmemesi adına dava esnasında ihtiyati tedbir kararı istenerek tapuya şerh konulması ve taşınmazın satışının engellenmesi istenebilmektedir. İhtiyati tedbir kararı kendisinden talep edilen mahkeme, bu konuda iki şekilde hüküm kuracaktır. Birisi, kendisine yöneltilen talebi doğrudan kabul etmek, diğeri ise taşınmazı değerinin %15’i kadar bir teminat karşılığında bu talebi yerine getirmek. Teminat, bir zorunluluk değildir ancak uygulamada mahkeme, herhangi bir delilin bulunmadığı durumlarda teminat talep etmektedir. Tapu İptali ve Tescil Kararının İcrasıTapu iptali ve tescil davasının konusu, taşınmazın mülkiyet hakkına ilişkinidir. Bu nedenle de mahkemenin vereceği kesin hüküm beklenmeden, verilmesi muhtemel kararın icrası yani uygulanması mümkün değildir. Kesin hükmün ortaya çıkması ise, karşı tarafın itirazlarını süresi içerisinde ileri sürmemesi veya yüksek mahkemeye davanın taşınmaması sonucunda ortaya çıkacaktır. Tapu İptali ve Tescili Davası Ne Kadar Sürer?Tapu iptal ve tescil davası aşamaları, birçok faktöre göre uzayıp kısalabilmektedir. Delillerin bir araya getirilmesi, dava gününün ileri bir tarihe atılması, mahkemenin yoğun olması gibi birçok faktör bulunmaktadır. Ancak son yıllarda, birikmiş davaları hızlıca çözüme kavuşturmak ve yargının hantallığının önüne geçilmesi adına birçok adım atılmıştır. Bunlardan birisi de Adalet Bakanlığı’nın belirlediği ortalama dava süreleridir. Buna göre, tapu iptal ve tescil davası bakımından Bakanlık tarafından belirlenen dava süresi, en fazla 2- 2,5 yıldır. Tapu İptal ve Tescil Davasında Zamanaşımı SüresiTapu iptal ve tescil davası özünde bir ayni hakka dayanmaktadır. Bu sebeple de davanın açılması için belirli bir süre bulunmamaktadır. Ayni bir hakka yani mülkiyet hakkına dayandığından süre kısıtlaması olmadan her zaman açılabilmektedir. Ancak istisna olarak yukarıda bahsettiğimiz, olağanüstü zaman aşımı nedeni ile mülkiyetin kazanıldığı hallerde tapu iptal ve tescil davası açmak mümkün değildir. Fakat olağanüstü zamanaşımı ile mülkiyetin kazanılması için bunun talep edilmesi gerekir. 20 yıl dolduktan sonra mülkiyet hakkı iddia etmeyen üçüncü kişiye karşı dahi tapu iptal ve tescil davası açılabilmektedir. Tapu İptal ve Tescil Davasında Olağan Zamanaşımıyla Kazanılan MülkiyetTapu iptal ve tescil davası olağan üstü zaman aşımı halinde mülkiyetin kazanılması sonrası açılamıyordu. Ancak 4721 Sayılı TMK m.712 uyarınca, maddede belirtilen şartların yerine getirilmesi durumunda olağan zaman aşımı ile mülkiyeti kazanmak mümkündür. Bu şartlar ise;
Belirtilen bu şartların tümünün gerçekleşmesi halinde, yolsuz olarak kurulan tescil geçerlilik kazanacaktır.
Tapu İptal ve Tescil Davasında Olağanüstü Zamanaşımıyla Kazanılan MülkiyetTapu iptal ve tescil davasının, olağanüstü zamanaşımı ile kazanılması açısından yukarıdaki başlıkta çok çeşitli hususlara değindik. 4721 Sayılı TMK m. 713 uyarınca birtakım şartlar koşulmuş ve bu şartların eksiksiz yerine getirilmesi ile beraber yolsuz kurulan tescil, hukuka uygun hale gelebilmektedir. Kanun maddesinde belirtilen şartlar ise şu şekildedir;
Tapu iptal ve tescil davası bu şartların gerçekleşmesi ile açılabilecek ve mülkiyet, hukuka uygun bir hale gelecektir. Ancak belirtmek gerekir ki olağanüstü zaman aşımı ile mülkiyetin kazanılması için ilgilinin talebi gerekmektedir. Mahkeme bunu re ’sen dikkate almayacaktır. Hangi durumlarda tapu iptal davası açılamaz?Hangi Durumlarda Tapu İptal ve Tescil Davası Açılamaz
Tescil işleminden sonraki 10 sene boyunca, elindeki taşınmazın tapusunu herhangi bir özel veya tüzel kişiye devretmeden kesintisiz bir şekilde elinde bulunduran kişi aleyhinde; tescil işleminde usulsüzlük tespit edilse dahi iptal davası açılamaz.
Hangi hallerde tapu iptal edilir?Hangi Durumlarda Tapu İptal Ve Tescil Davası Açılabilir? Mirastan mal kaçırma, ehliyetsizlik, vekaletin kötüye kullanılması, çeşitli imar uygulamaları, ölünceye kadar bakma sözleşmeleri, aile konutu, zaman aşımı ve zilyetlik nedeniyle oluşan mülkiyet haklarının ihlali gibi hallerde tapu iptal davası açılır.
Tapuya itiraz süresi ne kadardır?Tapuya İtiraz Süresi Kaç Yıldır? Kadastro tespiti yapılarak edinilen tapulara 10 yılı içerisinde dava açılarak itiraz edilebilir.
20 yıllık tapu bozulur mu?Kanunda ve doktrinde buna kazandırıcı zamanaşımı veya malik sıfatıyla zilyetlik gibi isimler verilmektedir. Bu şekilde yapılan bir tescil işlemi aleyhinde iptal davası açılamaz. İlk olarak öğrenilmesi gereken nokta, 20 yıldır kullanılagelen taşınmazın devlet hazinesine mi yoksa özel bir şahsa mı ait olduğudur.
|