Çok yürüdükten sonra bacak ağrısı nasıl geçer

Bacak ağrısı nedir, sorusu, aslında normal hayatta çok sık sorulan bir sorudur. Çünkü çok kişi, farklı şekillerde bacak ağrısı çeker.

Bacak Ağrısı

Bacakta kas, kemik, eklem, sinir ve damarlar vardır. Bacak ağrısı, tüm bu sayılan nedenlerden kaynaklanabilir. Ayırtedilebilmesi için bacakların uzman hekim tarafından değerlendirilmesi, ayakta Doppler ultrason ile venöz yapıların, yatarak yapılan Doppler ultrason ile arteriyel yapıların değerlendirilmesi gerekir. Bu yapılarda bir şey yoksa, MR ile eklemlerin, kasların ve tendonların incelenmesi, hatta lomber MR ile bel fıtığı olup olmadığının incelenmesi gerekebilir.

Tüm bu tetkikler, uzman doktor tarafından muayene sonrası ve gerekli görürse istenir. Bazen, özellikle hasta sporla uğraşıyorsa ya da ileri yaştaysa birkaç yapıda birden ağrıya neden olacak hasarlanma olabilir.

‘Bacak ağrısı neden olur?’ sorusunun yanıtı için ‘Bacak ağrısı nedir?’ sorusunu cevaplamamız gerekir.

Bacak Ağrısı Nedir?

Bacak ağrısı nedir, sorusu, aslında normal hayatta çok sık sorulan bir sorudur. Çünkü çok kişi, farklı şekillerde bacak ağrısı çeker. Gün içinde uzun süre ayakta durmakla ya da hareketsiz oturmakla oluşabildiği gibi, yürüyüş sonrasında durmamıza neden olacak şiddette olabilen ayak bileği ve bel bölgesi arasındaki ağrılardır.

Bacak ağrısı, genellikle bacaktan kaynaklı olabildiği gibi, kalp krizi, felç, sinir sıkışması gibi sadece bacağı ilgilendirmeyen nedenlerden de oluşabilir.

Bacaktan kaynaklı bacak ağrısı, eklem rahatsızlıkları, tendon ve kaslardaki hasarlar, dizde yan bağlardan kaynaklı problemler, yürüme kusurları gibi nedenlerden olabileceği gibi damarlardan da kaynaklanabilir.

Bacak Ağrısı Nedenleri

Babak ağrısı nedenleri şunlardır;

• Damar Sertliği,
• Varis,
• Sinir Sıkışması,
• Bel Fıtığı,
• Huzursuz Bacak Sendromu,
• Eklem Sorunları,
• Gebelik,
• Diyabet.

Bacak ağrılarının nedenleri, burada bulunan dokuların çeşitliliğine bağlı olarak farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Kas, tendon, yan bağlar, kemik ve eklemler ağrıya neden olabileceği gibi damarlar da ağrı nedeni olabilir. Bacak ağrısı araştırılırken görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır.

Damarlardan kaynaklı ağrılar, atardamar yani arteriyel sistem ve toplardamar yani venöz sistem kaynaklı olabilir. Bu damarların görüntülenmesi Doppler ultrason ile yapılmaktadır.

Bacak Ağrısı Tedavisi

Bacak ağrısı tedavisi planlanırken, bacak ağrısının nedenine göre planlama yapılır.

Kişilerin bacak ağrısı aşırı hareket, hareketsiz kalmak, ağır yük taşımak, kilo fazlalığı ile ortaya çıkar. Bacak ağrıları, bacağın kendinden kaynaklanır. Kemik, eklem, tendon, sinir, kas ve damarlarda olan problemler ağrıya neden olabilir. Bunların dışında bacak ağrısı nedenleri bel fıtığı, diabet, huzursuz bacak sendromu, bacak arteriyel sisteminde darlık, bacak venöz damarlarında genişleme ve varis gibi hastalıkların belirtisi olarak da ortaya çıkabilir.

Kişi, bacak ağrısı ile Girişimsel Radyoloji Uzmanı’na başvurduğu zaman sebebe yönelik görüntüleme işlemleri yapılır. Öncelikle Doppler ultrason ile atardamarlardaki darlıklar, venöz damarlardaki genişlemeler tespit edilir. Tespit edilen duruma yönelik tedavi planı çıkarılır. Problem kemik ya da eklemlerden kaynaklanıyorsa da Girişimsel Radyoloji Uzmanı, görüntüleme konusunda da uzman olduğu için, bu hastalıklarla ilgili görüntülemeleri yapar, değerlendirir, gerekli görürse ağrının nedenine yönelik diğer uzmanlık alanlarında yönlendirir.

Bacaktaki ağrı nedeni venöz damarlar ise, genellikle ağrının nedeni varis ve venöz yetmezliktir. Sistemik dolaşıma gönderilmesi gereken kirli kan, bacaklarda birikir. Kanın içindeki atık maddeler bacakta ağrı, kramp, yanmaya neden olur. Bacakları kaldırınca ağrı azalır, ayakları sallandırınca ağrı yeniden başlar.

Venöz damarlarda problem varsa ve ağrı buna bağlıysa, Girişimsel Radyoloji Uzmanı’na gittiyseniz zaten sorun hemen aynı doktor tarafından çözülür. Problemin kaynağı tespit edilir, venöz harita çıkarılır, doktor tarafından ultrason eşliğinde tedavi yapılır. Kan alma iğnesi gibi ince bir iğneyle damara girilir, lazer fiberi yerleştirilir. Damar etrafı uyuşturulur, damar yakılıp çıkılır. Tüm bu işlemler yaklaşık 1 saat içinde bitmiş olur. İşlem sonrası ince bir varis çorabı giyilir, en çok 1 ay sonra varis çorabına da ihtiyaç kalmaz.

Bacak ağrınız varsa mutlaka bir Girişimsel Radyoloji Uzmanı’na başvurmayı unutmayın!

Sağlıklı günler dilerim.

BACAK / BALDIR AĞRISI ( KLADİKASYO )

Baldır ve bacak ağrısına yol açan nedenler:

1- Atar damar (arter) tıkanıklıkları ve atar damar yetmezliği

2- Toplar damar (ven) yetmezliği (varis, venöz yetmezlik)

3- Toplar damar (ven) tıkanması (derin ven trombozu, DVT)

4- Baker kisti

5- Lenfödem

6- Lipodem

7- Fibromiyalji

8- Akut (yeni oluşan) atar damar tıkanıklığı

Bu yazıda yalnızca Atar damar (arter) tıkanıklıklarına bağlı olan ve yürüdükçe baldır ağrısına yol açan yani tıp dilinde KLADİKASYO olarak bilinen hastalık anlatılacaktır. Diğer baldır ağrılarına yol açan nedenleri öğrenmek, tedavi seçeneklerini görmek için yukarıda renkli ve kalın harflarle yazılmış hastalıkları tıklamanız gerekir.

Bu hastalarimizin sikayetleri soğuk havada artar ve genellikle sigara içme alışkanlıkları bulunur. Bu hastalar genellikle orta yaş ve üzerindeki yaşlardadır. Erken yaşlarda ortaya çıkmışsa anna veya babasında da bu tip damar tıkanıklığı şikayetleri vardır. 

Yürürken bacak baldırınızda ağrı oluyor ve dinlenince geçiyorsa mutlaka en iyi damar doktoruna başvurun, yoksa sizde de damar tıkanıklığının gecikmiş örnekleri görülebilir. Örnek:

BACAK DAMAR ( ATARDAMAR , ARTER ) TIKANIKLIĞI

Yukarıda belirtilen şikayetler bacağın atardamarındaki tıkanıklıklardan ortaya çıkar. Burada bahsedilen damar, atardamar yani oksijeni bol kan taşıyan (temiz kan) damarlardir. Bu damarların tıkanıklıklarında damar içindeki kanın beslediği baldır kaslarında beslenme eksikliği olur ve ozellikle efor yani hareket sırasında artan ağrılar oluşur. Önce yürümekle olan baldır ağrıları, ayak ağrıları zamanla beslenememeye bagli istirahat ağrılarına ve yaralara dönüşmeye başlar.

DAMARLAR VUCUDUN İÇİNİ ÖREN BİR AĞDIR

Vücuttaki tüm damar sistemi birbiriyle bağlantılı bir ağdır. Bacak damarı ayrı, kalp damarı ayrı, şah damarı ayrı veya beyin damarları birbirlerinden ayrı düşünülemez. Eğer damar tıkanıklıgını başlatan bir uyarı varsa ki bu genellikle damarlarda sertleşme ve kireçlenme ile oluşur, tüm sistemin birlikte değerlendirilmesi gerekir. Bacak damarı tıkanıklığıyla gelen hastanın yalnızca bacağına yönelmek eksik bir uygulamaya yol acabilir. Çünkü tıkanmaya yol açan süreç, ağaç dalları gibi tüm sistemi birden etkilemeye başlar.

BACAK AĞRISI BAZEN KALP KRİZİ RİSKİNİ ÖNLER

Damar ağının çok ilginç bir koruyucu özelliği vardır. Damar tıkanmasıyla gelen hastalarımızda kalp değerlendirmesini kesinlikle yaparız. Bu hastalarımıza damar ameliyatı öncesi hem bacak damarını gosteren hem de kalp damarlarını gösteren anjiografi uygularız. Hastalarımızın çoğunda kalp damarlarında çok kritik daralmalar gördük ve önce koroner damar tıkanıklıklarının tedavisini ( balon, stent ) yaptık. Bacak damarı tıkanıklığı için daha sonra tekrar tedaviye aldik. Bacak damarı tıkanıklığı olan hastalarımız eğer yürürken bacak ağrıları olmasaydı çok daha fazla yürüyebilir, efor yapabilir böylece altta yatan kalp hastalığına bağlı kalp krizi geçirme olasılığı çok yksek olacaktı. İşte bu nedenle bacak ağrısı hastamızın hareketlerini kısıtlayip belki de kalp krizine karşı hastayı korumuştur.

TIKANIKLIK VARSA KALP ANJIYOSU DA YAPILMASI YARARLIDIR

Hastamızda ciddi bir böbrek hastalığı yoksa ve başvurdugu klinikte kardiyoloji kliniği aktifse hastalarımıza ve cerrahlarımıza önerim, bacak damarı tıkalı hastalarımızda kalpteki damarları da akılda tutmalarıdır. Erkek hastalarımız için eğer aile hikayesi yoksa, 40 yaşının üstü, bayan hastalarımız için de menopoz sonrası bacakta damar tıkanıklığı varsa kalp anjografisi nin de yapılması yararlıdır cünkü vücudun atardamar sisteminin bir bütün olduğu unutulmamalıdır. Bacaktaki ağri düzeltilir ve eger tespit edilmemiş bir kalp hastaligi kalmişsa, hastamız hareketlerini artiracak ki bu da tedavi edilmemiş koroner damarlara yük getirecek ve kalp krizleri ortaya çıkacaktır.

YÜRÜME İLE ARTAN, DİNLENİNCE AZALAN BACAK BALDIR AĞRISININ (İNTERMİTTAN KLADİKASYON) AMELİYATSIZ TEDAVİSİ

Tedavinin amaçları bacakta yürüme ve hareket ile olan baldır ağrısını gidermek, egzersiz performansını ve günlük fonksiyonel yetenekleri artırmaktır. Egzersiz ve\veya ilaç tedavisinin başarısız olduğu durumlarda bir sonraki basamağa geçilmeli ve revaskülarizasyon yani ameliyat veya kateterle damar açma düşünülmelidir. Bununla birlikte bacağın kasıktaki damarının tıkanmasından şüphelenilen (kalça klodikasyonu, azalmış veya kaybolmuş femoral nabızlar) hastalarda başlagıçta yoğun ilaç tedavisi başlanmadan; doğrudan damar açma düşünmelidir. 

EGZERSİZ REHABİLİTASYON 

Kladikasyonlu hastalarda kontrollü egzersiz programlarının klinik faydalarını destekleyen sağlam veriler bulunmaktadır. En iyi sonuçlara ulaşmak için kontrollü ve planlı egzersiz gereklidir. Egzersiz programları haftada üç kez olacak seanslar halinde düzenlenmelidir. 30 dakikayla başlanmalı ve daha sonra seans başına yaklaşık 1 saatte çıkarılmalıdır. Egzersiz seansı sırasında treadmill yani yürüme bandında egzersizi 3-5 dakika içinde baldır ağrısını başlatan belirli hız ve derecede uygulanır. Baldır ağrısı orta seviyeye geldiğinde hasta yürümeyi bırakmalıdır, ( hasta daha erken bırakırsa başarı azalır ). Daha sonra baldır ağrısı geçene kadar hasta dinlendirilir. İstirahattan sonra hasta orta dereceli kladikasyon yani baldır ağrısı olana kadar yeniden yürütülür. Bu dinlenme egzersizi siklusları programın başında en az 35 dakika olmalıdır ve hasta rahatladıkça 50 dakikaya artırılmalıdır. Takip eden seanslarda eğer hasta başlangıç modunda orta dereceli baldır ağrısı olmadan 10 dakika veya daha fazla yürüyebilirse treadmillin yani yürüme bandının hızı ve derecesi artırılır.

Programın bir diğer hedefi de, hastanın yürüme hızını ortalama damar tıkanıklığı yürüme hızı olan 2.4-3.2 km/saat'ten normal hız olan 4.8 km/saat'e çıkarmaktadır. Birçok hastanın egzersiz için yasakları bulunur (Örneğin: ciddi koroner damar hastalığı, kas iskelet sistemi veya nörolojik hastalıklar, yani bu hastalıklar varsa egzersiz rehabilitasyonu yapılmaz). Bir egzersiz programı için yasak hastalarların sıklığı %9-34 arasında değişir. Ülkemizde egzersiz rehabilitasyondaki en önemli kısıtlama hastaları sevk edebilecek kuruluşların yetersiz olmasıdır. 

İNTERMİTTAN KLADİKASYONDA EGZERSİZ TERAPİSİ  

1. Periferik arter hastalıklı tüm hastalar için başlangıç tedavisinde kontrollü egzersiz programları tedavinin bir parçası haline getirilmelidir.

2. En etkili programlar kladikasyon oluşturabilecek treadmill veya yoğun yürüyüş programlarıdır. Klodikasyonları egzersizlerin takip ettiği 30-60 dakikalık seanslar olmalıdır. Egzersiz seansları haftada 3 kez 3ay boyunca yapılmalıdır.

BALDIR AĞRISINDA ETKİLİ OLAN  İLAÇLAR 

SİLOSTAZOL ( PLETAL TABLET 50 VE 100 MG )

Silostazol, damar genişletici, damarda yağ birikimini azaltan ve damar içinde pıhtı oluşumunu azaltan bir ilaçtır. Bu ilaç kladikasyon tedavisinde faydalı ilaç olarak en iyi delillere sahiptir. Silostazol tedavisi aynı zamanda yaşam kalitesi ölçümlerinde de genel bir iyileşme sağlamıştır. Silostazolü pendoksifilin ile karşılaştıran bir çalışmada silostazol daha etkili bulunmuştur. Baş ağrısı, ishal ve çarpıntı yan etkileridir. Kalp  yetmezliği olan hastalara verilmemesi önerilmektedir fakat literatürde şu ana dek silostazol kullanılması ile kalp yetersizliğinin tetiklediğini gösteren bir veri bulunmamaktadır.  

NAFTİDROFURİL  ( DUSODRİL KAPSÜL 50 MG )

Naftidrofuril 20 yıldan uzun süredir bazı Avrupa ülkelerinde intermittan kladikasyon tedavisinde kullanılmakta olan bir ilaçtır. Kas metabolizmasını iyileştirir, eritrosit ve tromsosit agregasyonunu azaltır. 

KLADİKASYON TEDAVİSİNDE YARDIMCI İLAÇLAR

KARNİTİN 

Bacak damar tıkanıklığı olan hastaların bacaklarındaki kaslarında metabolik anormallikler gelişir. Bu yüzden kladikasyon sadece basit bir şekilde azalmış kan akımının bir sonucu değildir ve iskelet kası metabolizmasındaki değişiklikler de hastalığın mekanizmasının bir parçasıdır. 

KAN YAĞLARINI DÜŞÜREN İLAÇLAR ( STATİN GRUBU İLAÇLAR : LİPİTOR , ATOR , TARDEN , KOLESTOR , SAPHİRE , LESCOL , LOVAKOR , PRAVACHOL , ZOCOR , ZOVATİN , LİPOVAS , SİMVAKOL , CRESTOR..VB)

Bacak damarları tıkalı hastaların ateroskleroza bağlı olarak damar hücreleri ve metabolik anormallikleri vardır ve bunlar statin yani kan yağlarını azaltan ilaçlar ile iyileştirilebilir. Statinlerin egzersiz performansı üzerine olan etkilerini değerlendiren çalışmalar bulunmaktadır.   

PENTOKSİFİLİN ( PENTOX , TRENTAL , TRENTİLİN , VASOPLAN )

Pentoksifilin fibrinojen düzeylerini düşürür, kan hücrelerinin esnekliğini artırır ve bu sayede kanı sulandırır. 

PIHTILAŞMAYI ÖNLEYEN İLAÇLAR   Asetil salisilik asit ( ASPİRİN , ECOPİRİN , CORASPİN ...VB ) ve klopidogrel ( PLAVİX , KARUM ...VB )

iyi ortaya koyulmuş etkinlikleri ile bacak damar tıkanıklığı hastalığında hastaların kardiyovasküler olay riskini azaltmak için uzun süreli tedavide önemlidirler. 

VAZODİLATÖRLER 

Önekleri sempatik sinir sistemini bloke eden ilaçlar (alfa blokerler), doğrudan etkili ilaçlar (papaverin), beta2-adrenedjik agonistler (nilidrin), kalsiyum kanal blokerleri (nifedipin) ve ACE-inhibitörleridir. 

PROTAGLANDİNLER 

Çeşitli çalışmalarda prostaglandinler kritik bacak iskemesinde ve bacak kurtarmak için yara iyileşmesinde orta dereceli başarıyla kullanılmıştır. 

DEFİBROTİD 

Defibrotid antitromboik ve hemoreolojik özellikleri olan polideoksiribonükleotid bir ilaçtır. 

Damar, Damar Tıkanıklığı ve Yetmezliği ve Damar Hastalıkları ve Tedavileri için ayrıntılı bilgiye ulaşmak için lütfen tıklayınız  

Damar hastalığı ve "tedavisi yok, bu hastalıkla yaşamaya alış, bu bacak kesilir"  denilen hastaların tedavi sonrası yorumlarını okumak için lütfen tıklayınız  

Prof. Dr. Ahmet AKGÜL'ün özgeçmişine ulaşmak için lütfen tıklayınız

İletişim ve Randevu için lütfen tıklayınız   

Yürüyüş sonrası bacak ağrısı nasıl geçer?

Çok yürüdükten sonra bacak ağrısı neden olur?

Çok yürüdükten sonra ayak ağrısı nasıl geçer?

Uzun süre ayakta durunca bacak ağrısı nasıl geçer?