Kategoriler: 10. Sınıf Fizik, Basınç ve Kaldırma Kuvveti, Fizik
Katı ve sıvı maddeler ağırlıklarından dolayı dokundukları yüzeylere etki yapar. Gazların yüzeylere etkisi, gaz moleküllerinin hareketleri sırasında yüzeylere çarpmaları ile gerçekleşir. Maddelerin yüzeylerle etkileşim şekli nasıl olursa olsun bu etkileşim sonunda maddeler yüzeylere kuvvet uygular.
- Birim yüzeyde kuvvetin oluşturduğu etkiye basınç denir. P ile gösterilir.
- Basınç, aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.
- Bağıntıda; P: basınç, F: yüzeye uygulanan dik kuvvetin büyüklüğü, S : kuvvetin etki ettiği yüzey alanıdır.
- kuvvet birimi newton (N), yüzey alan birimi m2 alındığında basınç birimi N/m2 bulunur.
- 1 N/m2 = 1 pascaldır.
Bilgi: Kuvvet vektörel bir büyüklüktür. Fakat, kuvvetin bir sonucu olarak açığa çıkan basınç, skaler bir büyüklüktür.
Katılarda Basınç
Günlük Hayatta Basınç
Basınç Kuvveti
Katıların Basınç Kuvvetini İletmesi
Piezoelektrik Olay
Katıların Basıncı Çözümlü Sorular
Durgun Sıvıların Basıncı
Pascal Prensibi
Su Cenderesi
Durgun Sıvıların Basıncı Soruları ve Çözümleri
Gazların Basıncı
Açık Hava (Atmosfer) Basıncı
Gazların Basıncı Soruları ve Çözümleri
Basıncın Hal Değişimine Etkisi
Akışkanların Hızı ve Basıncı
Kar üzerinde yürüyen insanlar karda iz bırakırlar. Bir baba çocuğuyla beraber kar üzerinde yürürken çocuğun karda bıraktığı iz hafif olurken babanın karda bıraktığı iz daha derin olur. Aynı şekilde kumsalda yürüyen insanlardan hafif olanı kumda az iz bırakırken ağır olan birinin kum üzerinde bırakacağı iz daha belirgin olur.
Aynı şekilde bir sünger üzerine bir adet bardak koyduğumuzda süngerde bir miktar büzülme olur. Sünger üzerindeki bardağa su koyarsak büzülme miktarı artar.
Yukarıda verilen örneklerin tamamında cisimlerin zemine bir etki uyguladığı görülmektedir. Cisimlerin zemine uyguladığı bu etkiye basınçdenir.
Örneklerde görüldüğü gibi basınç cisimlerin ağırlıklarıyla yani yüzeye uyguladığı kuvvetle doğru orantılıdır. Karda yürüyen insanın ağırlığı arttıkça basıncı da artacaktır. Yine aynı şekilde sünger üzerine konulan ağırlık arttıkça basıncın etkisiyle sünger daha çok büzülecektir.
Bir karpuzu keskin bıçakla rahatlıkla kesebiliriz. Ancak bıçağın küt kısmıyla karpuzu kesmeye çalışırsak, ne kadar kuvvet uygularsak uygulayalım karpuzu kesemeyiz.
Aynı şekilde aynı ağırlıktaki tavuk ve ördek karda yürürse tavuk kara batarken ördek batmaz. Bunun nedeni ördeğin ayaklarının perdeli olması ve ayağının yüzey alanının büyük olmasındandır.
Bir çiviyi tahtaya çakarken çivinin ucu sivri ise çakma işlemi kolay gerçekleşir. Ucu küt olan çiviyi tahtaya çakmakta zorlanırız.
Yukarıda verilen örneklerden anlaşılacağı üzere basıncın yüzey alanı ile bir ilişkisi vardır. Karpuzu bıçağın sivri ucuyla kesebilirken küt ucuyla kesemiyoruz. Demek ki bıçağın keskinliği arttıkça basınç artacak ve kesme kolaylaşacaktır. Aynı şekilde çivinin uç kısmı inceldikçe yani kesiti azaldıkça basınç artacak ve çakma işlemi kolaylaşacaktır.
Sonuç olarak basınç kuvvetle doğru orantılıdır, yüzey alanı ile ters orantılıdır.
Maddelerin birim yüzeye uyguladıkları dik kuvvete basınç denir. Tüm yüzeye uyguladığı dik kuvvete basınç kuvveti denir. Basınç P ile gösterilir. Skaler bir büyüklük olup birimi Pascal ya da N / m2 dir.
Basıncı
beş ayrı başlıkta inceleyeceğiz.
- Katı basıncı
- Sıvı basıncı
- Açık hava basıncı
- Akışkanların basıncı
-Gaz basıncı
Basınç konusunu burada bitirdik. Konunun devamında Katı Basıncı yer almaktadır.
Katılarda Basınç konusuna gitmek için tıklayın.